Nấm da đầu là một bệnh nhiễm trùng ngoài da, gây ngứa, bong tróc và kích ứng da đầu. Nấm phát triển mạnh trong môi trường ấm và ẩm, khiến da đầu trở thành nơi lý tưởng cho sự sinh trưởng. Vậy nguyên nhân, dấu hiệu, cách chẩn đoán và điều trị nấm da đầu ra sao?
Nấm da đầu là gì?
Nấm da đầu là một bệnh nhiễm trùng do vi nấm ngoài da gây ra. Trên da đầu bình thường, có nhiều loại vi nấm tồn tại, bao gồm nấm men Candida và nấm sợi Dermatophytes. Chúng thường không gây hại, nhưng khi phát triển quá mức, có thể gây viêm da.
Bệnh nấm da đầu thường xuất hiện dưới dạng các mảng vảy, đỏ, hoặc hói trên da đầu. Ở người có làn da sẫm màu, các mảng này có thể có màu nâu hoặc xám. Nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể lan rộng, tạo thành nhiều đốm riêng biệt trên da đầu.
Nấm da đầu là một bệnh nhiễm trùng do vi nấm ngoài da gây ra.
Nguyên nhân gây nấm da đầu
Nấm da đầu chủ yếu do vi nấm thuộc nhóm Dermatophytes, đặc biệt là hai chủng Microsporum và Trichophyton. Đây là nguyên nhân chính gây ra hầu hết các trường hợp nhiễm nấm trên da đầu. Chúng phát triển mạnh trong môi trường ấm áp, ẩm ướt.
Thông thường, da đầu có sự cân bằng tự nhiên giữa vi khuẩn và nấm men. Các vi khuẩn có lợi giúp kiểm soát sự phát triển của nấm men.
Tuy nhiên, khi hệ vi sinh này mất cân bằng, nấm men có cơ hội sinh sôi quá mức, dẫn đến nhiễm nấm da đầu.
1 .Nấm Dermatophytes
Nấm Dermatophytes có khả năng xâm nhập vào lớp ngoài của nang lông và thậm chí lan vào thân tóc. Đây là nhóm vi nấm gây nhiễm trùng trên các mô chứa keratin, bao gồm cả tóc. Một số chủng phổ biến thuộc nhóm này gồm Trichophyton, Microsporum và Epidermophyton.
Nấm Dermatophytes có thể lây nhiễm từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:
Con người (tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh).
Động vật (chó, mèo, gia súc có thể mang vi nấm).
Đất (môi trường có chứa bào tử nấm).
Tiếp xúc gián tiếp qua các vật dụng cá nhân như mũ, lược, khăn, gối…
2. Vệ sinh cá nhân kém
Nấm da đầu phát triển mạnh trong môi trường ấm và ẩm. Nếu không gội đầu thường xuyên, bã nhờn, bụi bẩn và vi khuẩn sẽ tích tụ, làm mất cân bằng hệ vi sinh trên da đầu. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi nấm phát triển và gây bệnh.
3. Môi trường ẩm ướt
Vi nấm gây nấm da đầu sinh sôi mạnh trong điều kiện nóng ẩm. Vì vậy, bệnh này thường phổ biến ở các khu vực có khí hậu ẩm như Đông Nam Á, Trung Mỹ và Châu Phi.
4. Sử dụng chung vật dụng cá nhân
Dùng chung mũ, lược, khăn với người nhiễm nấm có thể khiến vi nấm lây lan. Ngoài ra, tiếp xúc với môi trường ẩm như hồ bơi công cộng cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
5. Hệ miễn dịch yếu
Hệ miễn dịch suy giảm khiến tóc và da đầu dễ bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi nấm xâm nhập. Một số bệnh lý và yếu tố có thể làm suy yếu hệ miễn dịch gồm:
- Tiểu đường
- Sử dụng steroid kéo dài
- Ung thư
- Thuốc ức chế miễn dịch
- Thiếu máu
6. Tiếp xúc với động vật nhiễm nấm
Động vật mắc nấm da có thể lây bệnh sang người khi tiếp xúc. Để phòng tránh, nên rửa tay sau khi chạm vào vật nuôi. Nếu nghi ngờ thú cưng bị nhiễm nấm, cần đưa chúng đến bác sĩ thú y để kiểm tra và điều trị.
Cặp gội xả trị nấm khuyên dùng >>> Cặp gội xả Lambor trị nấm, loại bỏ gàu, tăng cường tóc khỏe 400ml
Dấu hiệu nhận biết nấm da đầu
Xuất hiện một hoặc nhiều mảng tròn có vảy hoặc viêm trên da đầu
Các mảng lan rộng, có chấm đen nhỏ tại vùng tóc bị gãy
Tóc giòn, dễ gãy và rụng nhiều
Vùng da đầu bị tổn thương trở nên nhạy cảm, có thể đau
Xuất hiện phát ban ngứa, có màu đỏ hoặc tím, thường bong vảy
Ngoài ra, người bệnh có thể nhận thấy:
Vảy trắng bong tróc
Mảng nhờn dày màu trắng hoặc vàng
Vùng da đầu mềm, ẩm và có mụn mủ màu trắng hoặc đỏ
Bị gàu lâu có thể dẫn đến gàu da đầu
Các loại nấm da đầu thường gặp
Về mặt lâm sàng, nấm da đầu được chia thành hai dạng chính: viêm và không viêm.
- Nấm da đầu không viêm: Ít gây biến chứng nghiêm trọng và không để lại sẹo rụng tóc.
- Nấm da đầu viêm: Có thể dẫn đến tình trạng kerion (nốt đau có mủ), gây viêm nặng và rụng tóc vĩnh viễn do sẹo.
Dựa trên vị trí ảnh hưởng, nấm da đầu được phân thành ba loại chính:
- Endothrix: Gây tổn thương bên trong thân tóc, thường do Trichophyton tonsurans.
- Ectothrix: Tấn công lớp vỏ ngoài của chân tóc, chủ yếu do Microsporum canis.
- Favus: Gây viêm, đóng vảy dày và rụng tóc, do Trichophyton schoenleinii.
Nguy cơ làm tăng khả năng mắc nấm da đầu
1. Đối tượng dễ mắc
Nấm da đầu có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở trẻ em từ 3 – 14 tuổi. Bệnh cũng có thể lan sang vùng lông mi và
lông mày. Những người sống ở khu vực có khí hậu nóng ẩm như Châu Phi, Đông Nam Á và Trung Mỹ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Nhiễm nấm da đầu thường bị nhầm với gàu, nhưng triệu chứng nghiêm trọng hơn và có thể xuất hiện trên nhiều vùng da đầu. Một số loại nấm gây rụng tóc từng mảng, trong khi nấm dạng viêm (kerion) có thể gây sưng đỏ, chảy mủ và rụng tóc vĩnh viễn. Ngoài ra, bệnh nhân bị kerion có thể nổi hạch cổ.
2. Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm nấm da đầu bao gồm:
Tuổi tác: Trẻ nhỏ và trẻ em trong độ tuổi đi học dễ mắc bệnh nhất.
Tiếp xúc với trẻ khác: Bệnh dễ lây lan trong môi trường trường học, nhà trẻ, nơi trẻ tiếp xúc gần nhau.
Tiếp xúc với động vật: Mèo, chó có thể mang vi nấm mà không biểu hiện triệu chứng. Trẻ em có thể nhiễm bệnh khi chạm vào vật nuôi bị nhiễm nấm.
Nấm da đầu có nguy hiểm không?
Nấm da đầu thường không gây nguy hiểm và chủ yếu gây ngứa, khó chịu. Hầu hết các trường hợp có thể được điều trị bằng thuốc uống, thuốc bôi và dầu gội đặc trị.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nấm da đầu có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt khi tiến triển thành kerion – một dạng viêm nặng.
Kerion xuất hiện dưới dạng vết sưng mềm, chảy mủ và có lớp vảy dày màu vàng trên da đầu, có thể gây rụng tóc vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời.
Có nhiều mức độ bị nấm da đầu từ nặng đến nhẹ
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nên đến gặp bác sĩ Da liễu nếu xuất hiện các dấu hiệu như:
Rụng tóc từng mảng
Đóng vảy, bong tróc da đầu
Ngứa hoặc kích ứng kéo dài
Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên da đầu
Nấm da đầu có thể bị nhầm lẫn với các bệnh da liễu khác, vì vậy việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Các loại kem bôi, dầu gội không kê đơn thường không đủ hiệu quả để loại bỏ hoàn toàn vi nấm.
Phương pháp chẩn đoán nấm da đầu
Bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp sau để chẩn đoán nấm da đầu:
Khám lâm sàng: Quan sát vùng da bị ảnh hưởng và hỏi về triệu chứng, tiền sử bệnh.
Xét nghiệm mẫu tóc hoặc vảy da: Kiểm tra dưới kính hiển vi để xác định sự hiện diện của vi nấm.
Nuôi cấy nấm: Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể tiến hành nuôi cấy để xác định loại vi nấm gây bệnh.
Sinh thiết da: Hiếm khi được sử dụng nhưng có thể cần thiết để chẩn đoán trong các trường hợp khó.
Cách điều trị nấm da đầu hiệu quả
Điều trị nấm da đầu cần kết hợp thuốc chống nấm đường uống và thuốc bôi theo toa. Thuốc thường được sử dụng đầu tiên là griseofulvin.
Nếu griseofulvin không hiệu quả hoặc người bệnh bị dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định terbinafine, itraconazole hoặc fluconazole. Quá trình điều trị thường kéo dài 6 – 8 tuần cho đến khi tóc mọc lại và da đầu hồi phục. Nếu điều trị thành công, tóc sẽ mọc lại mà không để lại sẹo.
Ngoài thuốc uống, bác sĩ có thể khuyến nghị dầu gội đặc trị chống nấm để loại bỏ bào tử nấm và ngăn ngừa lây lan. Trong một số trường hợp, việc cạo đầu hoặc cắt tóc có thể được cân nhắc, nhưng đây không phải là phương pháp điều trị chính.
Đối với nấm da đầu dạng viêm kerion, có thể cần dùng steroid toàn thân ngắn hạn để giảm viêm và hạn chế nguy cơ rụng tóc vĩnh viễn.
Biện pháp phòng ngừa nấm da đầu
Nấm da đầu rất dễ lây lan, ngay cả khi chưa có triệu chứng. Để giảm nguy cơ mắc bệnh, hãy thực hiện các biện pháp sau:
Nhận biết nguồn lây: Tránh tiếp xúc với người hoặc động vật bị nhiễm nấm. Dạy trẻ cách nhận biết và phòng tránh.
Giữ vệ sinh cá nhân: Gội đầu thường xuyên, đặc biệt sau khi cắt tóc. Rửa tay sạch sẽ sau khi tiếp xúc với vật nuôi.
Giữ môi trường sạch sẽ: Vệ sinh các khu vực chung như trường học, nhà trẻ, phòng gym, phòng thay đồ.
Tránh xa động vật nhiễm bệnh: Nếu thú cưng có dấu hiệu rụng lông thành mảng, hãy đưa chúng đến bác sĩ thú y để kiểm tra.
Không dùng chung đồ cá nhân: Tránh sử dụng chung lược, mũ, khăn, gối để hạn chế nguy cơ lây nhiễm.
Một số câu hỏi thường gặp về nấm da đầu
1. Nấm da đầu có lây không?
Có. Nấm da đầu là bệnh dễ lây lan từ người sang người hoặc từ động vật sang người. Vi nấm có thể truyền qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân như mũ, khăn tắm, lược, gối,…
2. Nấm da đầu có gây rụng tóc không?
Có. Nấm da đầu có thể làm tổn thương nang tóc, khiến tóc trở nên giòn, dễ gãy và rụng nhiều. Một số trường hợp nấm da đầu dạng viêm nặng (kerion) có thể dẫn đến rụng tóc vĩnh viễn, ngay cả khi đã được điều trị.
3. Nấm da đầu có lan xuống mặt không?
Có. Nếu không được điều trị kịp thời, nấm da đầu có thể lan xuống mặt và nhiều vùng da khác trên cơ thể. Điều này có thể gây viêm nhiễm, để lại sẹo và làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Nấm da đầu là bệnh nhiễm nấm ngoài da, dễ nhầm lẫn với gàu. Bệnh có thể gây ngứa, bong vảy, rụng tóc, thậm chí rụng tóc vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời. Vi nấm có thể lây lan nhanh qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ cá nhân. Điều trị bệnh cần thuốc uống, thuốc bôi và dầu gội đặc trị theo chỉ định của bác sĩ.
Tin tức liên quan
